Cukrzyca to choroba metaboliczna, której towarzyszą liczne objawy i powikłania. Oprócz problemów z glikemią i układem sercowo-naczyniowym, cukrzyca może również wpływać na zdrowie skóry. W tym artykule omówimy różne objawy cukrzycy na skórze i jak można dbać o nią w przypadku tej choroby.
Agenda:
- Obumieranie tłuszczowate
- Rumieniec cukrzycowy
- Dermopatia cukrzycowa
- Rogowacenie ciemne
- Skórne zmiany w cukrzycy
- Zmiany skórne w zależności od typu cukrzycy
- Suchość i świąd w cukrzycy
- Infekcyjne choroby skóry u cukrzyków
- Podsumowanie
Obumieranie tłuszczowate
Jednym z objawów cukrzycy na skórze jest obumieranie tłuszczowate. Jest to przewlekła choroba skóry, która często towarzyszy cukrzycy typu 2. Objaw ten jest związany z mikroangiopatią cukrzycową i występuje u około 1% cukrzyków, zwłaszcza u tych z zaawansowaną chorobą. Obumieranie tłuszczowate lokalizuje się na przedniej powierzchni podudzi i objawia się czerwonobrązowymi plamami, na których widoczne są poszerzone naczynia krwionośne. W skrajnych przypadkach może dojść do powstawania bolesnych owrzodzeń. Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo są podstawą terapii, jednak wyniki badań dotyczących skuteczności tej terapii są niejednoznaczne.
Rumieniec cukrzycowy
Kolejnym objawem cukrzycy na skórze jest rumieniec cukrzycowy. Są to czerwone plamy, które mogą występować na twarzy i szyi, często towarzyszą im poszerzone naczynka krwionośne, nazywane potocznie „pajączkami”. Rumieniec może złagodnieć pod wpływem lepszej kontroli glikemii, a także zmniejszenia spożycia kofeiny i alkoholu.
Dermopatia cukrzycowa
Dermopatia cukrzycowa jest kolejnym częstym objawem cukrzycy na skórze. Występuje nawet u połowy chorych na cukrzycę, zwłaszcza u starszych mężczyzn z wieloletnim wywiadem cukrzycy. Jest związana z mikronaczyniowymi powikłaniami cukrzycy i często współistnieje z retinopatią (uszkodzeniem siatkówki) lub nefropatią (uszkodzeniem nerek). Charakteryzuje się brązowymi plamami, które występują symetrycznie na piszczelach. Zanikają po około 18-24 miesiącach, ale mogą pozostawiać zagłębienia i przebarwienia. Ze względu na łagodny charakter zmian i brak jednoznacznych dowodów na skuteczność leczenia, plamki cukrzycowe na podudziach nie podlegają specjalnemu leczeniu.
Rogowacenie ciemne
Rogowacenie ciemne, znane również jako acanthosis nigricans, jest kolejnym charakterystycznym objawem cukrzycy, zwłaszcza typu 2. Objawia się jako brunatne, zgrubiałe plamy na skórze, najczęściej występujące na karku i pod pachami. Jest związane z insulinoopornością, czyli słabą odpowiedzią tkanek na działanie insuliny. Wysoki poziom glukozy we krwi wpływa na skórę poprzez zahamowanie proliferacji keratynocytów (komórek naskórka) i syntezy białek oraz indukuje apoptozę komórek nabłonkowych. Rogowacenie ciemne często występuje u osób z niekontrolowaną cukrzycą.
Skórne zmiany w cukrzycy
Cukrzyca prowadzi do różnego rodzaju zmian na skórze z różnych powodów. Jednym z najważniejszych mechanizmów jest hiperglikemia, czyli wysoki poziom glukozy we krwi. Im gorzej wyregulowana jest cukrzyca, tym częstsze są choroby skóry, zwłaszcza infekcyjne. Wysoki poziom glukozy wpływa na skórę poprzez hamowanie proliferacji keratynocytów, syntezy białek oraz indukcję apoptozy komórek nabłonkowych. Hiperglikemia wpływa również na układ odpornościowy poprzez upośledzenie fagocytozy i chemotaksji komórek odpornościowych. Wszystko to sprawia, że skóra osób z cukrzycą jest bardziej podatna na uszkodzenia i infekcje.
Zmiany skórne w zależności od typu cukrzycy
Objawy skórne cukrzycy mogą różnić się w zależności od typu choroby oraz stopnia jej zaawansowania. Nasilenie objawów często koreluje ze stopniem niewyrównania cukrzycy. Często są to pierwsze oznaki choroby i mogą prowadzić do jej rozpoznania. Dlatego ważne jest, aby zwrócić uwagę na wszelkie zmiany na skórze i skonsultować się z lekarzem, jeśli pojawią się podejrzenia cukrzycy.
Suchość i świąd w cukrzycy
Wiele osób z cukrzycą doświadcza suchości skóry. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 40% chorych na cukrzycę. Suchość skóry może być związana z zaburzeniami mikrokrążenia, które są częstym powikłaniem cukrzycy. Najczęściej dotknięte obszary to podeszwy stóp, które stają się przesuszone i pękające. Taka skóra sprzyja infekcjom bakteryjnym i grzybiczym. Aby temu zapobiec, zaleca się regularne natłuszczanie skóry emolientami, które zawierają na przykład mleczan amonu.
Kolejnym objawem cukrzycy na skórze jest świąd. Jeśli świąd dotyczy całego ciała, może to być objawem zaawansowanej nefropatii cukrzycowej, czyli uszkodzenia nerek, które doprowadza do mocznicy. Świąd miejscowy może być również objawem zakażenia, zwłaszcza grzybiczego.
Infekcyjne choroby skóry u cukrzyków
Cukrzyca zwiększa ryzyko infekcji skóry i błon śluzowych, zwłaszcza spowodowanych bakteriami Gram-dodatnimi (takimi jak paciorkowce czy gronkowce) oraz grzybami z rodzaju Candida. Około jedna piąta cukrzyków doświadcza infekcji skóry, które często mają charakter nawrotowy.
Infekcje bakteryjne skóry i tkanki podskórnej mogą przybierać różne formy, od łagodnych zmian, takich jak zapalenie mieszków włosowych, po groźne zapalenie tkanki łącznej. Infekcje grzybicze są również powszechne u osób z cukrzycą i często dotyczą pochwy, błon śluzowych jamy ustnej, skóry między palcami rąk i stóp, a także paznokci. Leczenie polega na miejscowym stosowaniu środków przeciwgrzybiczych.
Częstą zmianą skórną u cukrzyków jest czyrak gromadny, który oznacza obecność kilku czyraków zlewających się w jedną zmianę. Czyraki to forma gronkowcowego zapalenia mieszków włosowych, w której dochodzi do martwicy otaczającej tkanki. Na początku skóra jest miejscowo zaczerwieniona i bolesna, a po pewnym czasie tworzą się krostki.
Podsumowanie
Podsumowując, cukrzyca może wpływać na zdrowie skóry poprzez różne objawy i powikłania. Ważne jest regularne monitorowanie stanu skóry i skonsultowanie się z lekarzem w przypadku jakichkolwiek niepokojących zmian. Dbając o odpowiednią kontrolę glikemii, higienę skóry i regularne wizyty u podologa, można zmniejszyć ryzyko powikłań i utrzymać zdrową skórę pomimo cukrzycy.
